Για τη φετινή χρονιά το προσχέδιο εκτιμά ότι θα κλείσει με ανάπτυξη περί το 2% και ότι θα υπάρξει και πάλι υπεραπόδοση έναντι του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση εξετάζει, μεταξύ άλλων, την αξιοποίησή της για να αυξηθεί το επίδομα θέρμανσης και να χορηγηθεί νωρίτερα από προηγούμενα έτη.

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο υφυπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης σε χθεσινές συνεντεύξεις τους (στις εφημερίδες «Ελεύθερος Τύπος» και «Καθημερινή» αντιστοίχως) δήλωσαν βέβαιοι ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό για την προσεχή χρονιά. Ωστόσο, τουλάχιστον μέχρι το βράδυ της περασμένης Παρασκευής, οι τεχνοκράτες των ευρωπαϊκών θεσμών δεν συμμερίζονταν την εκτίμηση αυτή και εξακολουθούσαν να βλέπουν «τρύπα» για το 2020. Το θετικό ήταν πως η απόσταση που χώριζε τις εκτιμήσεις της ελληνικής και της ευρωπαϊκής πλευράς είχε μειωθεί κάτω από τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ αρχικά έφθανε το 1,5 δισ. ευρώ και μετά την επίσκεψη των στελεχών των θεσμών στην Αθήνα είχε περιοριστεί στο 1 δισ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, κυβέρνηση και δανειστές έχουν ακόμα περιθώριο για να συμφωνήσουν τα μεγέθη του νέου προϋπολογισμού. Το πρώτο ορόσημο είναι η 15η Οκτωβρίου, καθώς μέχρι τότε πρέπει να σταλεί στην Κομισιόν το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2020, προκειμένου να εξεταστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (όπως ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Η καταληκτική ημερομηνία είναι η 20η-21η Νοεμβρίου, όταν αναμένεται να δημοσιοποιηθεί η 4η έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας και να κατατεθεί στη Βουλή το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού.

Πώς κλείνει το κενό, σύμφωνα με την κυβέρνηση

Η βεβαιότητα του οικονομικού επιτελείου ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό το 2020 πηγάζει από έναν συνδυασμό μέτρων διαρθρωτικού χαρακτήρα για την τόνωση των εσόδων και πρωτοβουλιών στο σκέλος των δαπανών:

1. Διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών πληρωμών, αλλά χωρίς μείωση του αφορολογήτου ορίου. Μάλιστα, το αφορολόγητο όριο θα αυξηθεί κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί (με ανώτατο όριο αύξησης τα 4.000 ευρώ).
2. Επέκταση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού των αξιών των ακινήτων σε 7.000 περιοχές που βρίσκονται εκτός σχεδίου. Πρόκειται για περιοχές-φιλέτα στη Μύκονο, στη Σαντορίνη, ακόμα και στην Αττική, οι οποίες παραμένουν μέχρι σήμερα εκτός αντικειμενικού συστήματος, με αποτέλεσμα βίλες και πολυτελείς εξοχικές κατοικίες να φορολογούνται ελάχιστα επειδή βρίσκονται σε οικισμούς στους οποίους δεν υπάρχουν τιμές ζώνης.
3. Βελτίωση του πλαισίου για την Golden Visa και παροχή κινήτρων για να μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα ξένες επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα.
4. Τόνωση των εσόδων και της ανάπτυξης μέσω της επιτάχυνσης των ιδιωτικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων.
5. «Ασίστ» στην ανάπτυξη από το πακέτο φοροελαφρύνσεων που θα τεθεί σε εφαρμογή το 2020. Το δημοσιονομικό κόστος τους ανέρχεται στα 1,2 δισ. ευρώ, αλλά το καθαρό κόστος περιορίζεται στο 1 δισ. ευρώ χάρη στην ευεργετική επίδρασή τους στην ανάπτυξη και στην αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης.
6. Υπεραπόδοση στα φετινά έσοδα, ιδίως από τον ΦΠΑ, και αύξηση του αριθμού των οφειλετών που εντάχθηκαν τις τελευταίες ημέρες στη ρύθμιση των 120 δόσεων για οφειλές προς εφορία-ασφαλιστικά ταμεία με θετικό αντίκτυπο (carry over) και στον προϋπολογισμό του 2020.
7. Καθορισμός ρεαλιστικών οροφών δαπανών στον προϋπολογισμό. Η πρωτοβουλία αυτή οδηγεί σε εξοικονόμηση τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ. Όπως διαπίστωσε το οικονομικό επιτελείο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φούσκωνε τις οροφές δαπανών, προκειμένου να δικαιολογήσει την επιβολή πρόσθετης, αχρείαστης λιτότητας και στη συνέχεια να εμφανίσει υπερπλεονάσματα.
8. Εξοικονομήσεις με βάση την επισκόπηση δαπανών των υπουργείων.
Το οικονομικό επιτελείο είχε ρίξει στο τραπέζι και την πιθανότητα περαίωσης ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων της τελευταίας πενταετίας, αλλά το μέτρο δεν προχωρά.

Ο προϋπολογισμός του 2020 είναι ο πρώτος μετά από χρόνια ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγαλύτερες εξωγενείς προκλήσεις και αβεβαιότητες σε σύγκριση με τις εσωτερικές. Η ένταση των εμπορικών πολέμων, η απειλή του άτακτου Brexit και η κατάρρευση της Thomas Cook αποτελούν μερικούς μόνο από τους αστάθμητους παράγοντες που επηρεάζουν έντονα την προσεχή χρονιά.

Να σημειωθεί ότι στις 15 Οκτωβρίου θα σταλεί στις Βρυξέλλες και στην Κομισιόν το προσχέδιο του προϋπολογισμού το οποίο θα έχει και περισσότερες λεπτομέρειες και παράλληλα θα έχει – σε ένα μεγάλο βαθμό – την έγκριση των δανειστών. Να σημειωθεί ότι οι δανειστές έβλεπαν δημοσιονομικό κενό ύψους 800 εκατ. ευρώ.
Ο Χρήστος Σταϊκούρας χθες μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, τόνισε ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και η έναρξη της διαδικασίας μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και τα μέτρα στήριξης για τις νέες οικογένειες είναι απολύτως διασφαλισμένα.

Σε ό,τι αφορά το ύψος του αφορολόγητου όχι μόνο δεν θα μειωθεί από 8.636 ευρώ που είναι σήμερα για τους άγαμους χωρίς παιδιά αλλά θα αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο που θα έχει η οικογένεια. Παράλληλα με την αύξηση του αφορολόγητου το πακέτο στήριξης της νέας οικογένειας θα προβλέπει και το επίδομα των 2.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση.
Προκειμένου η κυβέρνηση να κλείσει το κενό, που βλέπουν οι δανειστές θα προχωρήσει σε παρεμβάσεις που αφορούν και την πλευρά των εσόδων και την πλευρά των δαπανών, αλλά όχι με την κλασική έννοια που μέχρι τώρα γνωρίζαμε, δηλαδή αύξηση φόρων ή μείωση μισθών και συντάξεων. Πρώτη τομή θα είναι η αύξηση αυτών που θα πληρώνουν φόρους, δηλαδή η χιλιοειπωμένη έννοια της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης. Και αυτό θα συμβεί με την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ενώ παράλληλα η συγκράτηση των δαπανών θα κινηθεί σε δύο άξονες:

• Με την αναθεώρηση των ανωτάτων ορίων δαπανών, κάτι που θα φέρει επιπλέον 500 εκατ. ευρώ το 2020. Πρόκειται για δαπάνες που έμπαιναν στον προϋπολογισμό και ποτέ δεν χρησιμοποιούνταν.
• Νοικοκύρεμα των προϋπολογισμών όλων των φορέων γενικής κυβέρνησης

Να σημειωθεί ότι ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2020 θα επιτευχθεί χωρίς την χρήση των κερδών από τις κεντρικές τράπεζες, ANFA’s και SMP’s. Η σχετική απόφαση εκταμίευσης, αναμένεται να ληφθεί τον Δεκέμβριο εφόσον έχει προηγηθεί μια θετική έκθεση των θεσμών στο τέλος Νοεμβρίου. Παράλληλα το πλεόνασμα θα είναι και λίγο μεγαλύτερο, περίπου στο 3,7% – 3,8% του ΑΕΠ

Τέλος όπως αναφέρουν οι πληροφορίες το ποσοστό της ανάπτυξης θα κινείται στην περιοχή του 2,5%. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας θέλει να είναι ιδιαίτερα συγκρατημένος  στις προβλέψεις του, δεδομένου ότι το διεθνές περιβάλλον είναι ευμετάβλητο με σειρά από αβεβαιότητες όπως η επιβράδυνση της οικονομίας της Ευρωζώνης, ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας και Ε.Ε αλλά και το ζήτημα του Brexit, ζήτημα που παραμένει στον αέρα και ουδείς γνωρίζει τι εξέλιξη θα έχει και βέβαια ποιες οι επιπτώσεις.

Σε ό,τι αφορά την φετινή ανάπτυξη αυτή θα κυμαίνεται πάνω από 1,5% αλλά σαφώς χαμηλότερα από το 2%.